Nier stenen: Oorzaken, Symptomen en Behandeling

Gepubliceerd door Redactie NierNieuws op augustus 23, 2025augustus 23, 2025

Leeg

Nierstenen: Oorzaken en Preventie

Nierstenen kunnen pijnlijk en vervelend zijn, daarom is preventie en kennis belangrijk. Net zoals je gezondheidszaken goed regelt, is het slim om ook je digitale abonnementen bij te houden. Zo kun je bijvoorbeeld je bitdefender opzeggen wanneer nodig, zodat je overzicht en controle behoudt.

Oorzaken van Nierstenen

Nierstenen ontstaan door een ophoping van onopgeloste afvalstoffen in de urine. Deze stoffen, zoals calcium, oxalaat of urinezuur, vormen kristallen die uiteindelijk kunnen samenklonteren tot steentjes.

Als je te weinig water drinkt, wordt de urine geconcentreerder. Dit verhoogt het risico dat deze kristallen zich vormen. Mannen krijgen ongeveer twee keer zo vaak nierstenen als vrouwen.

Een erfelijke aanleg kan ook een rol spelen. Bij aandoeningen zoals cystinurie is het risico op niersteenvorming groter door een erfelijke stoornis in de stofwisseling. Bepaalde gezondheidsproblemen, zoals reumatoïde artritis of de ziekte van Crohn, kunnen ook bijdragen.

Daarnaast kunnen hoge doses vitamine C of D, rabarber en melk het risico verhogen. Zwangere vrouwen lopen een hoger risico door veranderingen in de urinewegen tijdens de zwangerschap.

Symptomen van Nierstenen

Nierstenen veroorzaken vaak intense pijn. Deze klachten kunnen wijzen op problemen met de blaas of nieren, zoals een echo van de nieren kan bevestigen.

Pijn in de zij en rug

Pijn in de zij en rug ontstaat vaak door een geblokkeerde urineleider. Dit heet koliekpijn en voelt scherp en krampend. De pijn komt in golven en kan ondraaglijk zijn. Het begint meestal aan één kant van je lichaam, dichtbij je nier, en straalt soms naar je buik of lies uit.

Misselijkheid en overgeven komen regelmatig samen met deze klachten voor.

Grotere stenen veroorzaken vaak heviger ongemak. Een echo van de nieren of röntgenfoto helpt om de oorzaak te achterhalen. Soms is de pijn zo intens dat medicijnen nodig zijn om het te verlichten.

Bij langdurige blokkades kan een dubbel J katheter geplaatst worden om de druk te verminderen.

Bloed in de urine

Nierstenen kunnen schade aanrichten aan de urinewegen. Dit kan ertoe leiden dat er bloed in de urine verschijnt. Hierdoor kan je urine roze, rood of zelfs bruin lijken. Dit ontstaat vaak doordat de scherpe randen van een niersteen weefsel in het traject van je urine beschadigen.

Je kunt dit ook opmerken als je vaker dan normaal moet plassen of een brandend gevoel ervaart tijdens het urineren.

De aanwezigheid van bloed in je urine kan alarmerend zijn, vooral als het gepaard gaat met andere symptomen zoals pijn of koorts. Soms is het bloed nauwelijks zichtbaar, maar kan een blaasontsteking of een echo van de nieren meer duidelijkheid geven.

Röntgenfoto’s of een CT-scan worden vaak gebruikt om te onderzoeken waar de schade precies zit. Aarzel niet om bij twijfel direct een arts te raadplegen.

Brandend gevoel bij het plassen

Bloed in de urine kan vaak samengaan met een pijnlijk en brandend gevoel bij het plassen. Dit brandende gevoel wijst op irritatie van de urinewegen, wat wordt veroorzaakt door de aanwezigheid van nierstenen.

Je kunt hierbij ook merken dat je vaker moet plassen dan normaal. Het plassen kan daarnaast gepaard gaan met scherpe pijn of ongemak. Als je dit ervaart, kan een echo van de nieren helpen om de oorzaak vast te stellen.

Diagnostiek van Nierstenen

Artsen gebruiken verschillende tests om nierstenen te diagnosticeren. Ze kijken naar afwijkingen in urine en maken een echo van de nieren.

Bloed- en urineonderzoek

Bloed- en urineonderzoek zijn essentieel bij het vaststellen van nierstenen. Ze helpen artsen om de oorzaak van de stenen te achterhalen en passende behandelingen te bepalen.

1. Een bloedonderzoek toont vaak verhoogde niveaus van calcium of urinezuur in je bloed. Dit kan wijzen op calciumhoudende stenen of andere soorten die door stofwisselingsproblemen ontstaan.
2. Urineonderzoek identificeert kristallen, ontstekingen of zelfs bloed in je urine. Dit helpt om de samenstelling van nierstenen vast te stellen.
3. Het opsporen van afwijkingen in je mineralensamenstelling via bloed- en urinetests is belangrijk bij preventie en behandeling. Zo kun je toekomstige steenvorming voorkomen.
4. Artsen gebruiken deze onderzoeken naast beeldvormende technieken zoals een echo van de nieren of een röntgenfoto. Samen geven ze een compleet beeld van het probleem.
5. Resultaten uit deze tests ondersteunen ook voedingsadviezen, zoals minder zout of vitamine D-supplementen wanneer nodig onder begeleiding van een diëtist.

Beeldvormend onderzoek (echografie, CT-scan)

Beeldvormend onderzoek helpt artsen om nierstenen te detecteren. Het toont de grootte en locatie van de stenen in je nieren.

1. Echografie is de meest voorkomende techniek. Artsen gebruiken dit om nierstenen te visualiseren zonder straling. Dit onderzoek is snel, veilig en pijnloos.
2. Een CT-scan maakt gedetailleerde beelden van je urinewegen mogelijk. Deze methode gebruikt röntgenstralen om ook kleinere of moeilijk zichtbare stenen op te sporen.
3. Röntgenfoto’s worden soms ingezet bij de diagnostiek van calciumhoudende stenen. Ze zijn minder geschikt voor andere type stenen.
4. Beeldvorming helpt artsen een geschikt behandelplan te kiezen. Dit geeft duidelijkheid over hoe je jouw behandeling kunt starten.

Lees verder om meer te leren over het behandelen van nierstenen!

Behandeling van Nierstenen

Artsen kiezen vaak een aanpak die past bij de ernst van de nierstenen. Medicatie of een echo van de nieren kan helpen bij het bepalen van de beste behandeling.

Pijnstillers en ontstekingsremmers

Sterke pijnstillers zoals diclofenac, ibuprofen of naproxen verminderen hevige koliekpijn. Deze middelen werken snel en zijn vaak nodig bij nierstenen. Ontstekingsremmers verlagen daarnaast zwelling en druk rond de nier.

Dit helpt om je klachten beter te beheersen.

Tamsulosine ontspant de spieren van je blaas en plasbuis. Hierdoor kan een steen makkelijker passeren. Dit medicijn verlaagt ook het risico op ziekenhuisopname door aanhoudende pijnaanvallen.

Je arts kan dit combineren met andere behandelingen zoals beeldvormend onderzoek, bijvoorbeeld een echo van de nieren.

Vergruizen van nierstenen

Vergruizen met schokgolven breekt nierstenen in kleine stukjes. Deze methode heet niersteenvergruizing en is niet-invasief. De behandeling maakt het plassen van steentjes makkelijker en verlaagt de pijn.

Vaak gebruikt men echo van de nieren of een röntgenfoto om de precieze locatie van de stenen te bepalen.

De procedure kan meerdere sessies vereisen, afhankelijk van de grootte van de stenen. Bij calciumhoudende stenen werkt deze techniek vaak goed. Je ligt tijdens de behandeling op een speciale tafel, terwijl schokgolven gericht op de steen worden afgestemd.

Dit is meestal een veilige optie zonder zware bijwerkingen.

Operatieve ingrepen

Na vergruizen kunnen sommige nierstenen te groot zijn om uit te plassen. In dat geval kiest men soms voor operatieve ingrepen. Hier lees je meer over deze methoden.

1. Kijkoperatie (ureteroscopie) is vaak de eerste optie. Bij deze procedure schuift de arts een dun instrument via de plasbuis en blaas naar de steen. Hiermee kan de steen worden verwijderd of vergruisd.
2. Voor grote stenen gebruikt men percutane verwijdering. Hierbij maakt de chirurg een kleine snede in je rug en haalt het steentje direct uit je nier met een buisje.
3. Een JJ-katheter of nefrostomiekatheter helpt bij blokkades van urinewegen. Deze zorgt ervoor dat urine soepel weg kan stromen tot verdere behandeling mogelijk is.
4. Een buikoperatie wordt zelden uitgevoerd, alleen in zeer ernstige gevallen of complicaties. Zo’n ingreep gebeurt meestal als andere opties niet werken.
5. Na de operatie krijg je vaak advies van een diëtist om nieuwe calciumhoudende stenen te voorkomen. Dit kan door voedingsaanpassingen en voldoende vochtinname.
6. Een echo van de nieren na elke behandeling controleert op reststenen of beschadigingen aan je nieren, zodat verdere complicaties tijdig ontdekt worden.

Operaties zijn veilig, maar herstel vereist rust en goede nazorg!

Preventie van Nierstenen

Een diëtist kan je helpen om je voedingspatroon aan te passen en nierstenen te voorkomen.

Voedingsadviezen

Gezonde voeding speelt een grote rol bij het voorkomen van nierstenen. Met kleine aanpassingen kun je de kans op stenen aanzienlijk verkleinen.

1. Eet dagelijks producten met calcium, zoals melk of yoghurt, bij iedere maaltijd. Dit helpt calciumoxalaat in je lichaam te binden, waardoor minder stenen ontstaan.
2. Beperk je zoutinname tot 5 à 6 gram per dag. Te veel zout verhoogt de hoeveelheid calcium in je urine en vergroot zo het risico op nierstenen.
3. Houd vleesconsumptie onder controle en eet niet meer dan 500 gram rood of bewerkt vlees per week. Te veel dierlijke eiwitten verhogen de zuurgraad van je urine, wat stenen kan bevorderen.
4. Drink voldoende water, minimaal twee liter per dag, om je nieren goed door te spoelen en afvalstoffen af te voeren.
5. Vermijd voedingsmiddelen rijk aan oxalaten zoals spinazie, rabarber, chocolade en noten zoveel mogelijk omdat ze de vorming van calciumoxalaatstenen kunnen stimuleren.
6. Probeer frisdranken met fosforzuur te vermijden omdat deze stoffen ook bijdragen aan niersteenproblemen.

Voeding aanpassen is een praktische manier om beter voor je nieren te zorgen!

Voldoende vochtinname

Drink dagelijks 2,5 tot 3 liter water om nierstenen te voorkomen. Voldoende hydratatie helpt je urine te verdunnen en kristalvorming te voorkomen. Zorg ervoor dat je minstens 2 liter urine per dag produceert voor een gezond evenwicht.

Vochtinname speelt een cruciale rol bij het vermijden van calciumhoudende stenen. Meer drinken verdunt de afvalstoffen in je urine en verkleint het risico op nierproblemen. In het volgende deel lees je meer over voedingsadviezen om nierstenen te voorkomen.

Leven met 1 nier: Vermoeidheid

Met één nier kan je leven, maar vermoeidheid komt vaak voor. Je nier moet harder werken om afvalstoffen te verwijderen. Dit kan extra druk op je lichaam zetten, vooral na inspanning of ziekte zoals een verkoudheid.

Een goede balans in je voeding helpt. Raadpleeg een diëtist om je dieet aan te passen. Het vermijden van te veel calciumhoudende stenen of eiwitrijke voeding kan de belasting op je nier verminderen.

Regelmatige controles, zoals een echo van de nieren, zijn belangrijk om complicaties te voorkomen.

Conclusie

Nierstenen kunnen pijnlijke klachten veroorzaken, maar je kunt veel doen om ze te voorkomen of behandelen. Het begrijpen van de oorzaken en symptomen helpt je sneller actie te ondernemen.

Zorg voor voldoende vochtinname en een gezond dieet om risico’s te verkleinen. Raadpleeg een arts bij klachten en vraag naar onderzoeken zoals een echo van de nieren of CT-scan. Blijf alert en bescherm je gezondheid met simpele stappen.

Voor meer informatie over hoe u kunt omgaan met vermoeidheid bij het leven met één nier, klik hier.

Veelgestelde Vragen

1. Wat zijn de oorzaken van nierstenen?

Nierstenen ontstaan vaak door een te hoge concentratie van bepaalde stoffen in de urine, zoals calcium of oxalaat. Dit kan komen door te weinig drinken, een slecht dieet of genetische aanleg.

2. Hoe worden nierstenen vastgesteld?

Een arts kan nierstenen opsporen met een röntgenfoto of andere beeldvormende technieken. Dit helpt om de grootte en locatie van de stenen te bepalen.

3. Kan een diëtist helpen bij het voorkomen van nierstenen?

Ja, een diëtist kan advies geven over een gezond dieet dat het risico op nierstenen verlaagt. Dit kan bijvoorbeeld gaan om het beperken van zout en bepaalde eiwitten in uw voeding.

4. Welke behandelingen zijn er voor nierstenen?

Behandelingen kunnen variëren, afhankelijk van de grootte en ernst van de stenen. Kleine stenen kunnen vaak vanzelf uitplassen, terwijl grotere stenen soms met een operatie of schokgolven verwijderd moeten worden.