Nier koliek: Symptomen, Oorzaken en Effectieve Behandelmethoden

Gepubliceerd door Redactie NierNieuws op september 20, 2025

Nier koliek kan intense pijn in je onderrug, zij of buik veroorzaken. Dit komt vaak door nierstenen die vastzitten in je urinewegen. In deze blog lees je over de symptomen, oorzaken en effectieve behandelmogelijkheden.

Blijf lezen voor bruikbare tips en inzichten.

Samenvatting

• Nierkoliek veroorzaakt hevige pijn in de onderrug, zij of buik door nierstenen die urinewegen blokkeren. Symptomen zijn misselijkheid, braken en problemen met urineren.
• De belangrijkste oorzaak is ophoping van mineralen zoals calcium en oxalaat in de nieren, vaak door dieet, dehydratie of genetische factoren.
• Diagnostiek omvat urineonderzoek, bloedtests en beeldvorming zoals CT-scans of ultrasounds om stenen op te sporen.
• Behandeling varieert van NSAID’s en alfablokkers tot niet-invasieve methoden zoals schokgolflithotripsie of chirurgie bij grote stenen.
• Preventie omvat voldoende hydratatie, een gezond voedingspatroon, beweging en medische controles om herhaling te voorkomen.

Symptomen van nierkoliek

Bij nierkoliek ervaar je vaak intense pijn die plotseling begint. Deze aandoening kan ook gepaard gaan met andere lichamelijke ongemakken.

Hevige pijn in de onderrug of zij

Pijn in de onderrug of zij voelt vaak scherp en plotseling. Dit komt door blokkades in de urinewegen door nierstenen. De pijn kan uitstralen naar je buik of lies, wat het ongemak verergert.

Deze pijn kan in golven komen, afhankelijk van de beweging van de steen in je nieren.

Het gebruik van NSAID’s kan helpen om deze hevige pijn te beheersen. Zonder behandeling kan de pijn uren tot zelfs dagen aanhouden. Misselijkheid en braken kunnen ook optreden samen met deze symptomen van nierstenen.

Misselijkheid en braken

Misselijkheid en braken zijn veelvoorkomende symptomen van nierkoliek. Bij een ernstige aanval reageert je lichaam soms met deze signalen, als reactie op de hevige pijn. Dit komt doordat je zenuwstelsel overbelast raakt door de druk die nierstenen veroorzaken.

Naast het ongemak kunnen deze symptomen ook leiden tot uitdroging, vooral als het braken aanhoudt.

Het is belangrijk om goed gehydrateerd te blijven, zelfs als eten en drinken lastig zijn. Drink kleine slokjes water of bouillon om vochtverlies te compenseren. Bij langdurig braken kan je arts medicatie zoals NSAID’s voorschrijven om misselijkheid te verminderen.

Zorg ervoor dat je dit symptoom serieus neemt, omdat het kan wijzen op verergering van nierproblemen.

Problemen met urineren

Misselijkheid en braken kunnen samengaan met problemen bij het urineren. Je merkt misschien een verandering in urineproductie. Plots minder of juist vaker moeten plassen komt vaak voor.

Bloed in de urine, ook wel hematurie genoemd, is een belangrijk symptoom. Dit kan wijzen op nierstenen die irritatie veroorzaken. Een branderig gevoel tijdens het plassen kan optreden, vooral bij een prostaatvergroting of jicht.

Oorzaken van nierkoliek

Nierstenen ontstaan vaak door een ophoping van voedingsstoffen zoals calcium of urinezuur. Een ongezond dieet en medische aandoeningen zoals hyperthyroïdie verhogen het risico.

Nierstenen als primaire oorzaak

Urinewegen raken vaak geblokkeerd door nierstenen. Dit gebeurt wanneer mineralen en voedingsstoffen zoals calcium en oxalaat samenklonteren. Hoge inname van oxalaatrijk voedsel, zoals spinazie of noten, verhoogt dit risico.

De stenen variëren in grootte, van een zandkorrel tot grotere structuren die hevige pijn kunnen veroorzaken.

Je kunt pijn voelen als deze stenen vast komen te zitten. Dit leidt ook tot symptomen zoals problemen met urineren of misselijkheid. Een slechte vochtinname en genetische aanleg spelen ook een rol.

Mensen met hyperthyroïdie of reumatoïde artritis hebben vaker last van stenen door verstoringen in het metabolisme.

Risicofactoren zoals voedingspatroon, genetica, en hoge bloeddruk

Bepaalde risicofactoren vergroten de kans op nierkoliek. Leefstijl en genetische aanleg spelen een belangrijke rol.

1. Eetgewoonten met veel zout verhogen het risico. Hoge zoutinname belast je nieren extra. Dit kan leiden tot nierstenen.
2. Genetische aandoeningen zoals cystinurie beïnvloeden de vorming van stenen. Je lichaam produceert dan meer cystine, dat moeilijk oplost in urine.
3. Een sedentaire levensstijl vertraagt de afvoer van afvalstoffen uit je nieren. Hierdoor ontstaat een ophoping die stenen vormt.
4. Diabetes verhoogt je kans door veranderingen in je metabolisme en elektrolytenbalans. Dit verstoort het functioneren van de nieren.
5. Hoge bloeddruk legt meer druk op je nieren, wat schade kan veroorzaken aan hun filtersysteem en kan leiden tot nierproblemen zoals stenen.
6. Jicht veroorzaakt hoge urinezuurniveaus in je bloed en urine, wat bijdraagt aan steenvorming.
7. Hyperparathyreoïdie leidt tot een calciumoverschot in je lichaam, wat neer kan slaan als stenen in je nieren.

Symptomen van deze factoren kunnen vroeg optreden, zoals pijn bij plassen of misselijkheid door nierstenen.​

Diagnostische methoden

Artsen gebruiken beeldvorming om nierstenen op te sporen. Ze voeren ook lichamelijke onderzoeken uit om pijnlocaties te bepalen.

Medisch onderzoek en beeldvorming

Artsen voeren vaak urineonderzoek en bloedonderzoek uit om nierkoliek te diagnosticeren. Urineonderzoek kan sporen van bloed, infecties of kristallen tonen die op nierstenen wijzen.

Bloedtests controleren op verhoogde calcium- of urinezuurniveaus, wat het risico op nierstenen kan vergroten.

Beeldvorming speelt een cruciale rol bij het opsporen van nierstenen. Een CT-scan biedt een gedetailleerd beeld van de nieren en urinewegen. Ultrasound is een minder invasieve optie, vooral geschikt tijdens zwangerschap.

Retrograde pyelografie helpt bij complexe gevallen waarbij andere methoden minder duidelijk zijn.

Effectieve behandelmethoden

Artsen behandelen nierkoliek vaak met medicijnen om pijn te verlichten. Afhankelijk van de situatie kunnen niet-invasieve of operatieve ingrepen nodig zijn.

Medicatie en pijnbestrijding

NSAID’s zoals ibuprofen en diclofenac helpen om de ontsteking te verminderen en pijn te verlichten bij nierkoliek. Deze medicijnen werken snel en worden vaak voorgeschreven als eerste keus.

Bij zeer hevige pijn kunnen opioïden zoals morfine tijdelijk nodig zijn. Artsen schrijven deze alleen voor in extreme gevallen.

Naast pijnstillers kun je alfablokkers krijgen om de doorgang van nierstenen te vergemakkelijken. Deze medicijnen ontspannen de spieren in de urinewegen, waardoor stenen sneller uit het lichaam verdwijnen.

Dit werkt effectief bij kleinere stenen van ongeveer 5 millimeter. Het combineren van pijnstilling en alfablokkers vermindert zowel het ongemak als de duur van de klachten.

Niet-invasieve en chirurgische opties

Na medicatie en pijnbestrijding zijn er andere effectieve opties voor het behandelen van nierkoliek. Deze methoden richten zich op het verwijderen van nierstenen of het verlichten van blokkades.

1. Drink veel water om kleine stenen vanzelf uit te plassen. Minimaal 2 tot 3 liter per dag kan helpen.
2. Pas je dieet aan en vermijd zoute of oxalaatrijke voedingsmiddelen, zoals spinazie en chocolade. Meer calciumrijke producten, zoals eieren, kunnen ook zinvol zijn.
3. Kies voor schokgolflithotripsie (SWL) bij middelgrote stenen in de nieren of urineleider. Dit breekt stenen op met geluidsgolven zodat ze via de urine kunnen worden uitgeplast.
4. Overweeg ureteroscopie, waarbij een dunne buis via de plasbuis wordt ingebracht om de steen direct te verwijderen of kapot te maken.
5. Gebruik percutane nefrolithotomie voor grote of complexe stenen in de nier. Een kleine huidincisie geeft toegang tot de steen, die vervolgens wordt verwijderd.
6. Verbeter je levensstijl door meer hydratatie, beweging en het vermijden van risicofactoren zoals roken en overgewicht.
7. Maak tijdig een afspraak bij een uroloog indien klachten blijven aanhouden of verergeren.
8. Zorg ervoor dat je medische controles niet overslaat na behandeling om terugkeer van stenen te voorkomen.
9. Bespreek met een specialist preventieve opties als voedingstips op basis van jouw medische achtergrond.
10. Bedenk dat snelle interventie ernstige complicaties voorkomt en pijn beperkt zonder blijvende schade aan je nieren te veroorzaken.

Conclusie

Nierkoliek kan intense pijn veroorzaken, maar vroegtijdige herkenning maakt een groot verschil. Het begrijpen van symptomen, zoals rugpijn en misselijkheid, helpt je om snel hulp te zoeken.

Oorzaken zoals nierstenen zijn vaak te voorkomen met aanpassingen in voeding en leefstijl. Behandelopties zijn effectief en variëren van medicatie tot chirurgische ingrepen. Neem altijd klachten serieus en raadpleeg meteen een arts bij verergering.

Lees meer over hoe hoge bloeddruk de gezondheid van uw nieren kan beïnvloeden op hoge bloeddruk en nieren.

Veelgestelde Vragen

1. Wat zijn de symptomen van nierkoliek?

De symptomen van nierkoliek zijn hevige pijn in de zij of onderrug, misselijkheid, braken en bloed in de urine. Soms kun je ook last hebben van koorts of een branderig gevoel bij het plassen.

2. Wat veroorzaakt nierkoliek?

Nierkoliek wordt meestal veroorzaakt door nierstenen die vastzitten in de urineleider. Dit blokkeert de urineafvoer en leidt tot pijn en andere klachten.

3. Hoe kun je nierkoliek effectief behandelen?

Behandelmethoden voor nierkoliek zijn pijnstillers, voldoende water drinken en in sommige gevallen medische ingrepen zoals een operatie of het vergruizen van nierstenen. Een arts kan bepalen welke aanpak het beste is.

4. Heeft verkoudheid invloed op nierklachten?

Verkoudheid veroorzaakt meestal geen nierproblemen, maar een verzwakt immuunsysteem kan infecties, zoals een nierbekkenontsteking, bevorderen. Bij twijfel is het belangrijk om een arts te raadplegen.