Nier donatie: Alles wat je moet weten voordat je beslist

Gepubliceerd door Redactie NierNieuws op september 28, 2025

Leeg

Wat is nierdonatie bij leven?

Nierdonatie bij leven betekent dat je een nier afstaat terwijl je zelf nog leeft. Dit gebeurt vaak aan een familielid, vriend of kennis die een nier nodig heeft. Jaarlijks doneren ongeveer 500 mensen in Nederland een nier bij leven.

Meer dan de helft van alle niertransplantaties komt van levende donoren, wat de kans op succes voor de ontvanger verhoogt.

Je kunt ook anoniem een nier doneren. Ongeveer 80 mensen per jaar kiezen hiervoor. Als levende donor doorloop je eerst een medische screening. Hierbij beoordelen specialisten of je gezond genoeg bent om een nier te doneren.

Zowel jouw BMI als mogelijke aandoeningen zoals hart- en vaatziekten of kanker worden hierbij onderzocht. Nierdonatie helpt nierpatiënten uit hun afhankelijkheid van dialyse en verbetert hun kwaliteit van leven aanzienlijk.

Aan wie kun je een nier doneren?

Je kunt je nier doneren aan iemand die je kent of aan een onbekende via een anoniem traject. In Nederland biedt de Nederlandse Transplantatie Stichting (NTS) betrouwbare informatie over beide opties.

Familieleden, vrienden of kennissen

Het doneren van een nier aan familieleden, vrienden of kennissen komt vaak voor. Als levende donor kun je bijvoorbeeld een nier doneren aan je partner, een zus, broer of goede vriend.

Iris (38) uit Maasbommel deed dit in november 2020 voor Christel (50), haar vriendin. Dit persoonlijke gebaar kan levens redden en de kwaliteit van leven van een nierpatiënt sterk verbeteren.

Het is belangrijk dat ontvangers en donoren een medische screening ondergaan. Zo controleert het ziekenhuis op hart- en vaatziekten, BMI (body mass index), en andere factoren. Zorgverzekeringen dekken vaak de onkostenvergoeding van een levende donor.

Maatschappelijk werkers begeleiden je tijdens het proces om te zorgen dat alles goed verloopt.

Anonieme ontvangers

Anonieme nierdonatie gebeurt vaak via een cross-over transplantatie. Hierbij schakel je in een programma van de Nederlandse Transplantatie Stichting (NTS). Jaarlijks doneren gemiddeld 80 mensen hun nier anoniem aan onbekenden.

Dit biedt uitkomst voor nierpatiënten zonder match in familie- of kennissenkring.

Als anonieme donor help je iemand die afhankelijk is van dialyseren. Je nier kan het leven van een onbekende ingrijpend verbeteren. Religie of geloofsovertuiging speelt geen rol in de ontvangerkeuze.

Ziekenhuizen en medisch betrouwbare informatie begeleiden je hierbij zorgvuldig.

Voorwaarden om een nier te doneren

Je moet aan specifieke gezondheidscriteria voldoen om een nier te doneren. Een medische screening bepaalt of je een geschikte levende donor bent.

Gezondheidscriteria

Om een nier te doneren, moet je gezond en wilsbekwaam zijn. Ernstige aandoeningen zoals hart- en vaatziekten, kanker of diabetes sluiten je uit als donor. Ook een te hoge of te lage BMI kan problemen opleveren tijdens het medische screeningsproces.

Vrouwen met een kinderwens moeten dit bespreken met artsen, omdat een zwangerschap binnen een jaar na de donatie wordt afgeraden. Gebruik je regelmatig NSAID’s, dan kan dit invloed hebben op je geschiktheid als levende donor.

Medische screening bij de Nederlandse Transplantatie Stichting controleert deze criteria zorgvuldig.

Leeftijd en wilsbekwaamheid

Je moet minimaal 18 jaar oud zijn om een nier te doneren. Dit is omdat je volwassen beslissingen moet kunnen nemen. Daarnaast is het belangrijk dat je wilsbekwaam bent. Dit betekent dat je in staat bent om de gevolgen van nierdonatie volledig te begrijpen.

Een medisch team beoordeelt jouw mentale en fysieke gezondheid. Zij controleren of je zelfstandig en zonder druk van anderen deze keuze maakt. Dit proces zorgt ervoor dat alleen gezonde en geschikte levende donoren, zoals jezelf, verdergaan in het traject.

Het proces van nierdonatie begint met voorbereiding en medische onderzoeken.

Het proces van nierdonatie

Het proces begint met een medische screening om je gezondheid te beoordelen. Daarna volgt persoonlijke begeleiding door een maatschappelijk werker en medisch team.

Voorbereiding en onderzoeken

Voor nierdonatie bij leven is een goede voorbereiding essentieel. Je moet zowel medisch als mentaal geschikt worden bevonden om een nier te doneren.

1. Medische screening onderzoekt je algemene gezondheid. Artsen letten op hart- en vaatziekten, jouw BMI (body mass index), en andere medische aandoeningen die risico’s kunnen vergroten.
2. Compatibiliteit met de ontvanger wordt zorgvuldig beoordeeld. Dit gebeurt door bloedgroep, weefseltype, en antistoffen te testen.
3. Psychologische geschiktheid speelt een belangrijke rol. Een maatschappelijk werker helpt jouw motivatie en mentale gesteldheid te bespreken.
4. Voorlichtingsgesprekken bieden betrouwbare informatie over het proces. Hier krijg je inzicht in de operatie, herstel na operatie, en mogelijke complicaties.
5. De Nederlandse Transplantatie Stichting (NTS) coördineert veel aspecten van het traject. Ook delen zij medisch betrouwbare informatie over kosten en vergoedingen.
6. Extra tests kunnen nodig zijn voor deelname aan een cross-over programma of bij donatie aan een anonieme ontvanger.
7. Alle uitslagen worden besproken met jou door specialisten voordat je verdergaat in het traject als levende donor.
8. Goede communicatie tussen jou, jouw arts, en eventueel de nierpatiënt is cruciaal tijdens deze fase van voorbereiding.

De operatie en nazorg

De operatie en nazorg zijn cruciale onderdelen van nierdonatie bij leven. Je krijgt hierbij te maken met medische zorg, hersteltijd en begeleiding.

1. Artsen voeren de operatie meestal via een kijkoperatie uit. Dit zorgt voor kleinere littekens en sneller herstel.
2. Vooraf krijg je een uitgebreide medische screening om jouw gezondheid te controleren. De Nederlandse Transplantatie Stichting (NTS) begeleidt dit proces vaak samen met specialisten.
3. Tijdens de operatie wordt onder verdoving één nier verwijderd voor transplantatie naar de ontvanger. Dit kan enkele uren duren afhankelijk van de methode.
4. Na de ingreep verblijf je meestal 2 tot 5 dagen in het ziekenhuis ter observatie en controle van je toestand.
5. Thuis reken je op een hersteltijd van gemiddeld twee tot drie maanden voordat je volledig kunt terugkeren naar dagelijkse activiteiten of werk.
6. Sommige mensen ervaren milde complicaties zoals pijn of bloeduitstorting rond het operatiegebied, maar dit is goed behandelbaar met advies van artsen en medicatie indien nodig.
7. Maatschappelijk werkers bieden ondersteuning bij emotionele vraagstukken na de operatie, zoals hoe je weer balans vindt in jouw leven als levende donor.
8. Medische controles blijven belangrijk om eventuele langdurige effecten, zoals op hart- en vaatziekten, goed te monitoren na nierdonatie.

Nu weet je meer over wat er gebeurt tijdens deze fase van het doneren van een nier!

Voordelen en risico’s van nierdonatie

Nierdonatie kan een nierpatiënt een nieuw leven geven. Toch brengt het medische risico’s zoals complicaties tijdens de operatie met zich mee.

Medische en persoonlijke voordelen

Een levende donornier gaat gemiddeld 25 jaar mee. Dit is 15 jaar langer dan een nier van een overleden donor. Je helpt hiermee een nierpatiënt niet alleen aan een betere levenskwaliteit, maar ook aan een langere levensverwachting.

Door je nier af te staan, verlaag je het aantal mensen op de wachtlijst voor transplantaties. Dit biedt nieuwe kansen voor patiënten die afhankelijk zijn van een donor. De Nederlandse Transplantatie Stichting ondersteunt dit proces en stelt medisch betrouwbare informatie beschikbaar.

Je kunt persoonlijke voldoening ervaren door iemand anders te helpen. Het maken van een levensreddende impact kan je eigenwaarde en geluk vergroten. Veel donors melden ook dat ze zich lichamelijk goed voelen na hun herstel na operatie.

De steun van een maatschappelijk werker helpt je tijdens het proces, wat zowel emotioneel als mentaal voordelen biedt. Je draagt bij aan het cross-over programma, waarmee je indirect anderen helpt die geen directe match vinden.

Mogelijke complicaties en herstel

Hoewel nierdonatie bij leven veel voordelen biedt, brengt de operatie risico’s met zich mee. Chirurgische complicaties zoals infecties, bloedingen en letsel aan omliggende organen kunnen optreden.

Deze komen echter zelden voor door nauwkeurige medische screening. Op lange termijn kunnen er kleine veranderingen in jouw nierfunctie zijn, maar ernstige gevolgen zijn meestal zeldzaam.

Zorg altijd dat je eventuele klachten meldt bij je arts.

De hersteltijd na de operatie verschilt per persoon. De meeste donoren voelen zich binnen twee tot drie maanden weer goed. In de eerste weken kun je vermoeidheid of lichte pijn ervaren, wat normaal is.

Rust nemen en luisteren naar je lichaam versnellen het herstelproces. Het is belangrijk om controles bij te houden bij de Nederlandse Transplantatie Stichting en andere zorgverleners.

Conclusie

Nierdonatie bij leven vraagt om een weloverwogen beslissing. Je hebt belangrijke informatie gekregen over het proces, voorwaarden en risico’s. Het doneren van een nier kan iemand een nieuw leven geven.

Tegelijk zijn je eigen gezondheid en herstel na de operatie cruciaal. Overleg met een medisch team en de Nederlandse Transplantatie Stichting helpt je verder. Denk goed na en neem de tijd voor deze ingrijpende keuze.

Als je meer wilt weten over hoe je na een nierdonatie weer goed kunt slapen, lees dan ons artikel “Hoe weer in slaap te vallen na nierdonatie”.

Veelgestelde Vragen

1. Wat is nierdonatie bij leven?

Nierdonatie bij leven betekent dat een levende donor een nier doneert aan een nierpatiënt. Dit kan een bekende ontvanger zijn of via het cross-over programma.

2. Hoe werkt het cross-over programma?

Bij het cross-over programma wisselen donoren en ontvangers van verschillende koppels nieren uit. Dit gebeurt als de bloedgroepen of weefsels niet direct matchen.

3. Welke medische screening is nodig voor nierdonatie?

Een donor ondergaat een uitgebreide medische screening. Hierbij worden hart- en vaatziekten, BMI en andere gezondheidsfactoren gecontroleerd.

4. Wat doet de Nederlandse Transplantatie Stichting (NTS)?

De Nederlandse Transplantatie Stichting geeft medisch betrouwbare informatie over nierdonatie. Ze coördineren ook het proces van levende en overleden donoren.

5. Zijn er kosten verbonden aan nierdonatie?

De kosten voor medische onderzoeken en de operatie worden vergoed. Een maatschappelijk werker kan helpen met praktische vragen over vergoedingen.